Βυζαντινές εικόνες και τοιχογραφίες. Δημήτρης Σκουρτέλης

Κυριακή 20 Ιουλίου 2014

Το Χρώμα σαν θεωρία

Στην θεωρία της Οπτικής, τα τρία "Βασικά" χρώματα, κόκκινο, μπλε και κίτρινο, στην "καθαρή" τους μορφή, αναμιγνυόμενα ανά δύο, μας δίνουν όλα τα υπόλοιπα, δηλαδή το μωβ, το πράσινο και το πορτοκαλί, καθώς και τις ενδιάμεσες αποχρώσεις τους, ενώ αν αναμιχθούν όλα μαζί πειραματικά, ("Δίσκος του Νεύτωνος") μας δίνουν το λευκό.

Ο Δίσκος του Νεύτωνος

Το ίδιο το λευκό φως, αν αναλυθεί μέσα από πρίσμα, μας δίνει όλες αυτές τις αποχρώσεις, δηλαδή το "ουράνιο τόξο".

Η ανάλυση του λευκού φωτός

Οι αντιθέσεις των χρωμάτων

Στο σχήμα που παρουσιάζουμε, οι απόλυτες χρωματικές αντιθέσεις υπάρχουν μεταξύ των χρωμάτων που είναι διαμετρικά τοποθετημένα, και αποκαλούνται "συμπληρωματικά", ενώ τα χρώματα που πλησιάζουν μεταξύ τους στο σχήμα, δημιουργούν ηπιότερες αντιθέσεις.

Στην ζωγραφική, μεταξύ μεγάλων χρωματικών επιφανειών χρησιμοποιούμε τις ήπιες αντιθέσεις, ενώ αν θέλουμε να παρατάξουμε συμπληρωματικά χρώματα, ένα από αυτά πρέπει να καταλαμβάνει λίγο χώρο, ώστε να τονίζει το άλλο.

Αν δυο συμπληρωματικά (δηλαδή αντίθετα) χρώματα καταλάβουν παρόμοια σε έκταση σχήματα και βρεθούν δίπλα, εξουδετερώνονται, δημιουργώντας άσχημη εντύπωση.

Άλλου τύπου αντίθεση είναι αυτή των θερμών με τα ψυχρά χρώματα. Στον κύκλο που παρουσιάζουμε, το απόλυτα θερμό χρώμα είναι το κόκκινο, ενώ το απόλυτα ψυχρό είναι το μπλε.

Έτσι όσα βρίσκονται στην αντίθετη πλευρά κάθε ενός από αυτά τα δυο χρώματα στον κύκλο, είναι το αντίθετό τους: Ψυχρά όσα είναι απέναντι στο κόκκινο, θερμά όσα είναι απέναντι στο μπλε, και φυσικά, οι ενδιάμεσες καταστάσεις.

Θερμές και ψυχρές αποχρώσεις υπάρχουν μέσα σε κάθε χρώμα. Το κόκκινο, ας πούμε, αν και θερμό χρώμα έχει και ψυχρότερες αποχρώσεις. Το ίδιο συμβαίνει και με τα υπόλοιπα χρώματα.

Αλλά και σε μια επιφάνεια ενιαίου χρώματος, όπως φωτίζεται, τα σκιερά και τα σκοτεινά μέρη δεν αλλάζουν μόνο τόνο, αλλά και χρώμα! Γίνονται πιο ψυχρά ή πιο θερμά. Και συχνά, μέσα στην ενιαία αυτή επιφάνεια, αντανακλώνται ή εμφανίζονται μικρά σημεία συμπληρωματικού χρώματος.

Κάθε έργο τέχνης πρέπει να έχει ενότητα για να ισορροπεί, και αντιθέσεις για να είναι ζωντανό. Στο επίπεδο του χρώματος, η αντίθεση θερμών-ψυχρών χρωμάτων καθώς και αυτή των συμπληρωματικών, μας βοηθούν σε αυτόν το στόχο.

Εδώ πρέπει να κατανοηθεί, επιτέλους, πως ένα χρώμα δεν υπάρχει αυτόνομα, αλλά σε επίδραση και σχέση με τα διπλανά του. Αν εξαιρέσουμε ακραίες περιπτώσεις, κανένα χρώμα στη φύση δεν εμφανίζεται μόνο του αλλά πάντα σε συνδυασμό με άλλα.

Η πρακτική

Ωραία η οπτική επιστήμη αλλά δεν βλέπουμε πουθενά το... καφέ...

Δεν βλέπουμε πουθενά και το μαύρο, που θεωρητικά είναι η παντελής απουσία του φωτός και η έκφραση... απαισιόδοξων καταστάσεων.

Και όμως το μαύρο είναι ένα από τα σημαντικότερα χρώματα στην ζωγραφική, και κύρια... είναι χρώμα!!!

Πρακτικά λοιπόν, η θεωρία των συμπληρωματικών χρωμάτων, καθώς και αυτή των θερμών-ψυχρών, με λίγη εξάσκηση, είναι μεγάλο βοήθημα για τον εικαστικό, αλλά τα υπόλοιπα είναι πιο πολύ ανεφάρμοστα.

Αλλο είναι η πειραματική ανάμιξη των χρωμάτων στο επίπεδο της Φυσικής, και άλλο η ανάμιξη διάφορων χρωστικών υλών στην παλέτα του ζωγράφου.

Και, επιτέλους, ουδείς πρέπει να ενδιαφέρεται για το πως δείχνει ένα χρώμα στην παλέτα, αλλά για το πως δείχνει πάνω στο έργο. Εκεί δοκιμάζονται τα χρώματα.

Κάθε χρωστική ύλη έχει άλλη καλυπτικότητα και άλλες χημικές και φυσικές ιδιότητες (πχ διαφάνεια, λάμψη κλπ) ώστε η ανάμιξή τους να μην ανταποκρίνεται πάντα στα δεδομένα του κύκλου που εμφανίσαμε πιο πάνω.

Και, ας μην ξεχνάμε την πανταχού παρούσα επίδραση της επιφάνειας όπου ζωγραφίζουμε, και γενικότερα, του εκάστοτε υποστρώματος.

Έτσι, αν αναμίξουμε άσπρο και μαύρο, δεν θα έχουμε γκρι, αλλά ένα γαλαζωπό ή ελαφρά ιώδες χρώμα. Για να γίνει... γκρι, πρέπει να προσθέσουμε λίγη ώχρα... Αν δε το μαύρο είναι δυνατό (συνήθως είναι) θα χρειαστεί ελάχιστο στο μείγμα, αλλιώς θα μας βγει... μαύρο.

Αν αναμίξουμε κόκκινο και άσπρο δεν θα βγει ροζ, αλλά ένα πολύ ωραίο θερμό μωβ! Για να επιτύχουμε το ροζ, χρειάζεται να προσθέσουμε και κίτρινο!

Άλλη απόχρωση θα πάρουμε αναμιγνύοντας κίτρινο και κόκκινο =πορτοκαλί, και άλλη θα πάρουμε αν περάσουμε ένα διαφανές στρώμα κόκκινου πάνω στο κίτρινο, και θα είναι πάντα διαφορετική ανάλογα με τον τύπο της χρωστικής ύλης που χρησιμοποιείται.

Αλά και το ίδιο το χρώμα, αλλάζει απόχρωση ανάλογα με το πόσο αραιό χρησιμοποιείται: Άλλα γίνονται πιο ψυχρά, και άλλα πιο θερμά όταν αραιώνονται, και άλλα αλλάζουν απόχρωση: Η ψημένη σιέννα (κάτι σαν κεραμιδί) κιτρινίζει όταν περνιέται αραιωμένη, ενώ το καθεαυτό κεραμιδί μωβίζει.

Τα παραδείγματα και οι συνδυασμοί είναι άπειροι, και ο κάθε εικαστικός οφείλει να πειραματιστεί σε όλα αυτά.

Ιδού όσα συνάθροισα από τις φτωχές μου γνώσεις.

Δημήτρης Σκουρτέλης

Δες επίσης και εδώ:

Το χρώμα ως υλικό

Κυριακή 13 Ιουλίου 2014

Βιβλιοθήκη του Αδριανού

Η Βιβλιοθήκη του Αδριανού ήταν μεγάλη βιβλιοθήκη στην αρχαία Αθήνα. Ονομάστηκε έτσι επειδή την ίδρυσε ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Αδριανός. Η βιβλιοθήκη ονομαζόταν και Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Φωτογραφίες: Δημήτρης Σκουρτέλης

Αυτό είναι το νόημα του πολιτισμού μας.
Η συνύπαρξη Αρχαιότητας και Μεσαίωνα.
Ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω.
Οι υπόλοιποι, καλή πατρίδα...
(αν την βρείτε ποτέ...)

Σάββατο 12 Ιουλίου 2014

Πως πρέπει να παρουσιάζεται ένας καλλιτέχνης

Από την έκθεση του Δημήτρη Σκουρτέλη
στην γκαλερί Art Kolonaki

1) Επισκεφθείτε τις γκαλερί της περιοχής σας και δείτε ποιες ταιριάζουν με το δικό σας στιλ . Πολλές γκαλερί διευθύνονται από άτομα με συγκεκριμένες προτιμήσεις, και πρέπει να το υπολογίσετε αυτό. Ψάχτε τους διευθυντές, την δουλειά που εκθέτουν και αναρωτηθείτε: «θα του άρεσε η τέχνη μου;». Σκεφτείτε τα μέσα, τα θέματα, την προσέγγιση κλπ.

2) Δείξετε πως η τέχνη σας διαφέρει από τις δουλειές των άλλων καλλιτεχνών. Αυτό δεν είναι απλό, γιατί η δουλειά σας μπορεί να μοιάζει με άλλες, αλλά δεν πρέπει να σχετίζεται απόλυτα. Οι διευθυντές των γκαλερί είναι επιχειρηματίες. Δεν θα βάλουν όλα τ’ αυγά τους σε ένα καλάθι.

3) Πηγαίνετε σε εγκαίνια και στα δίκτυα. Επιδείξτε ενθουσιασμό και ικανότητα. Κάντε τους να σας θέλουν σε αυτήν την γκαλερί, και αφήστε να φανεί πόσο έντονα ενδιαφέρεστε να βάλετε την δουλειά σας εκεί.

4) Συμμετέχετε σε διαγωνισμούς και ζητείστε επιδοτήσεις. Όταν βάζετε τέτοιες υποψηφιότητες, παρουσιάζεστε στους καλλιτέχνες και τους φιλότεχνους που είναι στις κριτικές επιτροπές. Ετσι, ακόμα και αν δεν τα καταφέρετε, η καλλιτεχνική κοινότητα θα ξέρει πως είστε υπεύθυνο άτομο.

5) Αποφύγετε μάταιες ευκαιρίες . Μην συμμετέχετε σε διαγωνισμούς ή εκθέσεις που ζητάνε χρήματα για συμμετοχή. Αυτά, συνήθως, γίνονται για να συγκεντρωθούν χρήματα από τους διοργανωτές και δίνουν σε αντάλλαγμα ελάχιστο ή καθόλου κύρος ή ευκαιρίες σταδιοδρομίας. Στην πραγματικότητα, αν περιλάβετε ανάλογες δραστηριότητες στο βιογραφικό σας, ο κόσμος δεν θα σας πάρει στα σοβαρά.

Υπάρχουν βέβαια μερικές εξαιρέσεις σε αυτό, αλλά γενικά, είναι πολύ καλύτερο να μην πληρώνετε για να φανεί η δουλειά σας. Ειδικά να αποφεύγετε τις ευκαιριακές γκαλερί που ζητάνε χρήματα για συμμετοχή σε ομαδική έκθεση ή για να σας οργανώσουν ατομική. Καμία σοβαρή γκαλερί δεν λειτουργεί έτσι.

6) Στείλτε μια ηλεκτρονική επιστολή στις γκαλερί που έχετε επιλέξει. Περιλάβετε όσο το δυνατόν περισσότερα δείγματα και πληροφορίες σχετικά με την δουλειά σας. Περιλάβετε και ένα σύνδεσμο για τον ιστότοπό σας. Περιλάβετε επίσης μια περιληπτική δήλωση των καλλιτεχνικών σας κατευθύνσεων, και του σύνολου της δημιουργικής σας ζωής. Πολλοί γκαλερίστες θέλουν να συγκεντρώνουν αρχειακό υλικό για τους καλλιτέχνες που πρόκειται να προβάλλουν.

7) Κάντε μια διαδικτυακή γκαλερί και προσκαλέστε καλλιτέχνες της περιοχής ή και άλλους με παρόμοια με την δική σας τεχνοτροπία.

8 ) Να συμμετέχετε σε μια συνεταιριστική γκαλερί. Συνήθως αυτές δεν ζητούν ποσοστά αλλά μηνιαία συμμετοχή. Η συμμετοχή σε τέτοια γκαλερί δεν είναι εύκολη, για αυτό θα χρειαστείτε την παρουσίαση της δουλειάς σας και της καλλιτεχνικής σας δήλωσης. Συνήθως, δεν γίνεται συμφωνία για ατομικές εκθέσεις στις συνεταιριστικές γκαλερί.

9) Υπογράψτε με μια γκαλερί. Αν σας αποδεχτεί, να κάνετε πάντα συμβόλαιο. Οι γκαλερί είναι μεσάζοντες, δεν είναι πελάτες. Θα πάρουν ένα ποσοστό από τις πωλήσεις σας, που πρέπει να είναι απόλυτα καθορισμένο στο συμβόλαιο. Είναι συνήθως υψηλό, 25-50% αλλά οι γκαλερί επιδιώκουν να πουλάτε ακριβά, για να κερδίσουν περισσότερα. Διαβάστε προσεκτικά το συμβόλαιο σας, γιατί μπορεί να περιέχει όρο να πουλάτε και να εκθέτετε αποκλειστικά και μόνο σε αυτήν την γκαλερί.

10) Όταν παρουσιάζεστε σε μια γκαλερί προσπαθήστε να κλείσετε συνάντηση με τον ιδιοκτήτη ή τον διευθυντή.

11) Μην περιοριστείτε στις τοπικές γκαλερί, αλλά επεκταθείτε όσο μπορείτε για να βρείτε αυτό που θα σας ταιριάξει.

11) Η επιμονή ανταμείβεται. Μην φοβηθείτε να προσεγγίσετε την ίδια γκαλερί πολλές φορές κατά την διάρκεια μερικών ετών.

Πηγή:

http://www.wikihow.com/Get-Your-Art-Into-a-Gallery

Συμπλήρωμα:

α) Εχετε πάντα μια έντυπη συνοπτική παρουσίαση της δουλειάς σας, και με αυτήν να παρουσιάζεστε και να την δίνετε παντού.

β) Ποτέ μην χαρίζετε έργο σας σε τρίτους για επαγγελματικούς λόγους παρά μόνο σε ανταπόδοση κάποιας σημαντικής βοήθειας, ή αν πρόκειται να τοποθετηθεί μόνιμα σε κάποια σημαντική θέση. Η αδιάκριτη προσφορά έργων, σας υποβαθμίζει και δημιουργεί προηγούμενα.

γ) Προσοχή σε όσους σας προσεγγίζουν με υποσχέσεις. Οι περισσότεροι θέλουν να σας εκμεταλλευτούν. Χωρίς να παριστάνετε την μεγαλοφυΐα, επιβάλλετε στους άλλους τον σεβασμό στο έργο και το πρόσωπό σας.

Τετάρτη 9 Ιουλίου 2014

Ανάστασις - Η εις Αδου κάθοδος.

Παρουσιάζουμε τα τμήματα της συνθέσεως της Αναστάσεως, (Ή "Καθόδου εις τον Άδη") καθώς και τα στάδια της αγιογραφήσεως, όπως και λήψεις όπως η καμπύλη του ημιχωνίου παραμορφώνει τις μορφές.

Έργο Δημήτρη Σκουρτέλη-Εμμανουήλ Τζιρτζιλάκη.